Friday, April 5, 2019

សម្បត្តិទាំង៤របស់មនុស្ស

១. រូបសម្បត្តិ
រូបសម្បត្តិ គឺជាសម្បត្តិដ៏អស្ចារ្យបំផុត។ រយៈពេល៩ខែ ១០ថ្ងៃក្នុងផ្ទៃមាតា គឺជាពេលវេលានៃការអភិវឌ្ឍរូបរាងកាយដើម្បីឱ្យមានកាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ មុនឈានចាកផ្ទៃមករស់នៅក្នុងភពផែនដីនៃមនុស្សលោក។ ការអភិវឌ្ឍនេះគឺប្រព្រឹត្តទៅតាមលំនាំនៃធម្មជាតិ ក៏ប៉ុន្តែតម្រូវឱ្យមានការថែទាំសុខភាពទាំងមាតានិងកូនក្នុងផ្ទៃឱ្យបានល្អ នោះទើបទារកដែលប្រសូត្រមកពេញលក្ខណៈទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។
រូបសម្បត្តិគឺប្រព្រឹត្តទៅជាយថាផល ពោលគឺមិនអាចកុម្មង់តាមចិត្តចង់នោះឡើយ។ តម្រូវការចំនួនបី គឺតម្រូវការផ្លូវកាយ តម្រូវការផ្លូវចិត្ត និងតម្រូវការសង្គម ទាមទារឱ្យបំពេញដើម្បីឱ្យទារកមានការអភិវឌ្ឍបានល្អ។
កាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ គឺជាអំណោយផលពីធម្មជាតិដ៏អស្ចារ្យ។ រូបរាងសង្ហារ ឬសម្រស់ស្រស់សោភា គឺជាគុណតម្លៃបន្ថែមរបស់បុគ្គល។

២. វិជ្ជាសម្បត្តិ

វិជ្ជា មានន័យថា សេចក្តីដឹងច្បាស់ ការចេះដឹង ចំណេះ។ ពាក្យចាស់បុរាណពោលថា៖ «វិជ្ជាចោរលួចមិនបាន»។ ចំណេះដឹងគឺទទួលបានទាំងក្នុងសាលា (ផ្លូវការ) និងនៅក្រៅសាលា (ក្រៅផ្លូវការ)។ មនុស្សគ្រប់រូបគឺតែងត្រូវការចំណេះវិជ្ជា ដើម្បីយកមកជាទុនសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត និងសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានាក្នុងជីវិតរស់នៅ។ វិជ្ជាគឺទទួលបានពីការរៀនសូត្រ។ ការរៀនសូត្ររបស់មនុស្សយើង គឺមិនចេះហួសពេលនោះទេ។ ប៉ុន្តែត្រឹមការរៀនសូត្រគឺនៅពុំទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ គឺត្រូវការអនុវត្ត ដូចពាក្យចាស់ថា៖ «ប្រាជ្ញាបុណ្យផងកើតដោយប្រណិបត្តិ»។

ក្រៅពីមានមុខជំនាញអាជីព ដេីម្បីជោគជ័យគឺមនុស្សត្រូវមានជំនាញបន្ថែមគឺ: ជំនាញទំនាក់ទំនង(social skill)។
 
៣. ចរិយាសម្បត្តិ

ចរិយាសំដៅលើការប្រព្រឹត្ត។ ការនិយាយស្តី និងទង្វេីគឺឆ្លុះបញ្ចាំងពីចិត្ត។ អារម្មណ៍មនុស្សស្តែងចេញតាមរយ:ទឹកមុខ រលកសម្លេង។ ពាក្យខ្មែរ១ឃ្លាចែងថា: "ស្រីស្អាតនឹងចរិយា" មានន័យថា ការប្រព្រឹត្តរបស់មនុស្សស្រីជាគ្រឿងទាក់ទាញឱ្យមានការចាប់ចិត្តប្រតិព័ទ្ធស្នេហា។

ក្នុងជីវិតរស់នៅ មនុស្សម្នាក់មានតួនាទីផ្សេងៗ ដូចជា៖ ជាប្តីឬប្រពន្ធផង ជាឪពុកឬម្តាយផង ជាមន្រ្តីផង ជាកូនផង ជាចៅផង ជាចៅទួតផង ជាបងផង ជាប្អូនផង ជាពូឬមីងផង...។ ការស្គាល់ពីតួនាទីរបស់ខ្លួនច្បាស់ គឺជាកត្តាមិនអាចខ្វះបាន ហើយបំពេញតួនាទីនោះបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន នោះជាបច្ច័យនាំមកនូវសេចក្តីសុខចម្រើនក្នុងសង្គមរស់នៅ។

៤. ទ្រព្យសម្បត្តិ

ទ្រព្យសំដៅលើធនធាន វត្ថុ ដែលខ្លួនមានសម្រាប់តម្រូវការក្នុងជីវិតរស់នៅ។ ទ្រព្យសម្បត្តិដែលទទួលបានដោយផ្លូវសុច្ចរិតពីចំណេះវិជ្ជា ឬប្រាជ្ញារបស់ខ្លួន គឺជាទ្រព្យដ៏វិសេស។
ទ្រព្យសម្បត្តិគឺជួយសម្រួលដល់ជីវិតរស់នៅឱ្យរលូន។

សម្បត្តិទាំង៤ខាងលើនេះ គឺជួយលើកតម្លៃមនុស្ស។ មនុស្សយើងរស់នៅដោយមិនអាចខ្វះសម្បត្តិ មួយណានោះឡើយ។ សម្បត្តិបី គឺរូបសម្បត្តិ វិជ្ជាសម្បត្តិ និងចរិយាសម្បត្តិ គឺជាសម្បត្តិដែលជាប់នឹងខ្លួន។ ឯទ្រព្យសម្បត្តិគឺជាសម្បត្តិក្រៅខ្លួន។

ស៊ាង លាប
អ្នកចិត្តសាស្រ្ត

កម្លាំងចិត្តឬថាមពលផ្លូវចិត្ត

ថាមពលផ្លូវចិត្តឬកម្លាំងចិត្តមាន២ប្រភេទគឺៈ
១. ថាមពលផ្លូវចិត្តវិជ្ជមាន: កេីតចេញពីអារម្មណ៍វិជ្ជមានឬអារម្មណ៍សោមនស្ស។
២. ថាមពលផ្លូវចិត្តអវិជ្ជមាន: កេីតចេញពីអារម្មណ៍អវិជ្ជមានឬអារម្មណ៍ទោមនស្ស។

ក្នុងជីវិតរស់នៅ មនុស្សយេីងប្រឈមនឹងបទពិសោធន៍វិជ្ជមាននិងបទពិសោធន៍អវិជ្ជមាន។ បទពិសោធន៍ទាំងនោះមានឥទ្ធិពលលេីអារម្មណ៍បច្ចុប្បន្ន។ អារម្មណ៍ ការគិត និងអាកប្បកិរិយាគឺជាធាតុនៃផ្លូវចិត្ត។ ធាតុទាំងបីទទួលរងឥទ្ធិពលគ្នាទៅវិញទៅមក។ នៅពេលអារម្មណ៍វិជ្ជមាន ការគិតក៏វិជ្ជមាន ឯទង្វេីក៏វិជ្ជមាន។ នៅពេលអារម្មណ៍អវិជ្ជមាន ការគិតក៏អវិជ្ជមាន ឯទង្វេីក៏អវិជ្ជមាន។

បុគ្គលខ្លះជួបប្រទះបទពិសោធន៍ល្អ ដូចជាៈ ឱ្យតម្លៃ គាំទ្រ លេីកទឹកចិត្ត យល់ចិត្ត ទទួលយក គិតគូរ យកចិត្តទុកដាក់...។ បទពិសោធន៍ទាំងនេះធ្វេីឱ្យទទួលអារម្មណ៍សោមនស្សឬអារម្មណ៍ល្អ។ អារម្មណ៍សោមនស្សជាប្រភពថាមពលផ្លូវចិត្តវិជ្ជមាន។

បុគ្គលខ្លះជួបប្រទះបទពិសោធន៍មិនល្អ ដូចជាៈ ប្រមាថ មេីលងាយ តិះដៀល ជាន់ឈ្លី បោះបង់ចោល ធ្វេីបាប...។ បទពិសោធន៍ទាំងនេះធ្វេីឱ្យទទួលអារម្មណ៍ឈឺចាប់ ខកចិត្ត កំហឹង តូចចិត្ត អស់សង្ឃឹម គិតច្រេីន...។ អារម្មណ៍ទាំងនេះមានឥទ្ធិពល២គឺៈ បង្កេីនកម្លាំងចិត្ត និងបំផ្លាញកម្លាំងចិត្ត។ អារម្មណ៍ឈឺចាប់ កំហឹង អាចជាប្រភពថាមពលផ្លូវចិត្ត តែវាជាប្រភពថាមពលផ្លូវចិត្តអវិជ្ជមាន។

ជាការកត់សំគាល់ ទោះបីបុគ្គលដែលសម្រេចបានជោគជ័យក្នុងអាជីពឬការងារដោយថាមពលឬកម្លាំងចិត្តអវិជ្ជមាន បុគ្គលនោះកម្រទទួលបានក្តីសុខណាស់។ អ្វីគ្រប់យ៉ាងគឺមានតែសម្បកក្រៅ មានតែសោភ័ណភាពគ្រាន់តែលំអភ្នែកញាតិមិត្តប៉ុណ្ណោះ។ សេចក្តីសុខមនុស្សកេីតចេញពីអារម្មណ៍វិជ្ជមាន ដែលធ្វេីឱ្យមានថាមពលផ្លូវចិត្តវិជ្ជមាន ដ្បិតអីបេះដូងទទួលយកបានតែថាមពលផ្លូវចិត្តវិជ្ជមានជាអាហារប៉ុណ្ណោះ។

អាហារផ្លូវចិត្តដែលផ្តល់ថាមពលផ្លូវចិត្តវិជ្ជមានមាន៥គឺៈ
- អារម្មណ៍មានតម្លៃ (Feeling valued)
- អារម្មណ៍យល់ចិត្ត (Feeling empathic)
- អារម្មណ៍គិតគូរពីសុខទុក្ខ (Feeling cared)
- អារម្មណ៍សុវត្ថិភាព (Feeling safe or secured)
- អារម្មណ៍ត្រេកអរ (Feeling joyed)

លោក ស៊ាង លាប
អ្នកចិត្តសាស្រ្ត